15.04.24 – 26.04.24 НӘТИЖЕЛЕРІ

15 сәуірде РАА Төрағасы Айдын Бикебаев, РАА төрағасының кеңесшісі Аманжол Мұхамедьяров, адвокаттар Сәуле Ақатова, Анара Құсайынова, Хамида Айтқалиева Жоғарғы Сот төрағасы Асламбек Мерғалиевтің төрағалығымен өткен отырыста қамауға алу түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау және баламалы бұлтартпау шараларын кеңейту бойынша тергеу соттарының құқық қолдану практикасының өзекті мәселелерін талқылауға қатысты.

Бұрын адвокатура Жоғарғы Соттың назарын электронды қадағалау түріндегі қосымша профилактикалық шараларды қолдана отырып, қоғамнан оқшаулауды көздемейтін баламалы алдын алу шараларын қолдану қажеттілігіне бірнеше рет аударған болатын.

Отырыс барысында РАА төрағасы Айдын Бикебаев, Бас прокурордың бірінші орынбасары Тимур Тәшімбаев, Ішкі істер министрінің бірінші орынбасары Марат Қожаев, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының орынбасары Дархан Құрақбаев өз ойларымен бөлісті. Жиынға қатысушылар Жоғарғы Соттың күдіктілер мен айыпталушылар үшін электронды білезіктерді қолдануды кеңейту туралы ұсынысын жалпы қолдады.

16 сәуірде РАА ҒКК төрағасы Сергей Сизинцев сот реформасы жөніндегі жұмыс тобының кезекті отырысына қатысты, онда судьялардың кәсібилігіне қойылатын талаптарды қалыптастыру мәселелері талқыланды. Ерекше дау-дамайға судьялардың өрескел заң бұзушылықты анықтау, судьяға жеке қаулы шығару және оған шағымдану тәртібі туралы мәселе себеп болды.

РАА ұстанымы – бұл қаулы сотта жариялануға жатады және бұл сот ісін жүргізудің ашықтығы мен жариялылығы қағидаттарына сәйкес келеді. Процеске қатысушылардың барлығының мұндай шешімдерге, әсіресе шағымдану мүмкіндігі контекстінде қол жеткізуі және оларды қарау мүмкіндігі болуы керек.

17 сәуірде Әділет министрлігі, «Ұлттық Ақпараттық Технологиялар» АҚ, Республикалық адвокаттар алқасы, аумақтық адвокаттар алқалары өкілдерінің қатысуымен «Е-Заң көмегі» АЖ әзірлеу мәселелері бойынша онлайн кеңес өтті.

Адвокаттар «Е-Заң Көмегі» жүйесінің функционалдық мүмкіндіктеріндегі кемшіліктерге назар аударды: сот уақытының екі жақты енгізілуі, қылмыстық істер бойынша құжаттарды жүктеуге шектеулер мен кемшіліктер және басқа жүйелермен интеграция және АЖ-дағы, әсіресе мобильді қосымшалардағы басқа да техникалық ақаулар.

Әсіресе, адвокаттардың жалақысын уақтылы төлеу, төлем процестерін реттеу мен автоматтандырудың жоқтығы, құжаттарды қазынашылық органдарына беру, адвокаттың төлем алатын істерін қадағалау мәселелері өзекті болып отыр. Әділет департаменттерінің адвокаттардың төлем туралы өтініштерін қарау ұзақтығы да сұрақтар тудырады.

Отырыс қорытындысы бойынша Әділет министрлігінің өкілдері көтерілген мәселелердің барлығын назарға алғандарын айтып, ағымдағы жылы төлем тәртібін пысықтауды аяқтауға уәде берді.

Өз кезегінде Әділет министрлігі адвокаттардың рейтингін «Е-Заң Көмегі» АЖ-ге енгізуді ұсынды. Бұл бастама адвокаттар арасында қолдау таппады, өйткені адвокаттарға еңбекақы төлеудің қазіргі жүйесі, «Е-Заң Көмегі»  жүйесінің жетілмегендігі кез келген рейтингті құрастыруды мүмкін емес етеді.

19 сәуірде адвокаттар алқасының тәртіптік комиссиясы:

- адвокат А.А.-ның шағымын қанағаттандырып, Маңғыстау облыстық адвокаттар алқасының тәртіптік комиссиясының оған қатысты «ескерту» түріндегі тәртіптік жаза қолдану туралы шешімінің күшін жойып, сонымен қатар адвокат А.А.-ға қатысты неғұрлым қатаң жаза – алқа мүшелігінен шығару туралы Е.Р.-ның шағымын қанағаттандырудан бас тартты;

 - Ақмола облыстық адвокаттар алқасының тәртіптік комиссиясының оған қатысты «ескерту» түріндегі тәртіптік жаза қолдану туралы шешімінің күшін жойып, адвокат Қ.А.-ның шағымын қанағаттандырып,  оған қатысты тәртіптік іс жүргізуді тоқтатты;

- Қазақстан Республикасының адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы заңнамасының, Адвокаттардың кәсіби этика кодексінің талаптарын бұзғанын көрсететін жеткілікті негіздердің болмауына байланысты адвокат Қ.Е.-ге қатысты бұрын тәртіптік іс жүргізуді тоқтатқан  Астана қаласы Адвокаттар алқасы Тәртіптік комиссиясының 25.01.24ж. шешімінің күшін жоюды талап еткен Астана қаласы Әділет департаментінің шағымын қанағаттандырусыз қалдырды.

19 сәуірде РАА төрағасының орынбасары Игорь Вранчев қылмыстық және қылмыстық-процестік заңнамасын жетілдіру жөніндегі ведомствоаралық жұмыс тобының жұмысына қатысты. Заң жобасы сот төрелігінің тиімділігін арттыру және оны жүзеге асыруға жұмсалатын уақыт пен ресурстарды қысқарту мақсатында қылмыстық процесті оңтайландыруға және «бюрократиясыздандыруға» бағытталған.

РАА өкілі қылмыстық процестің бәсекелестік сипатын және процеске қатысушылардың барлығының құқықтары мен мүдделерін сақтауды қамтамасыз ететін сот талқылауына қатысушылардың теңдігін нығайту бойынша ұсыныстар жасады.

24 сәуірде бастамашысы депутат Абзал Құспан болған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экономикалық құқық бұзушылықтарды одан әрі қылмыссыздандыру және заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл мәселелері туралы» заң жобалары таныстырылды.

Мемлекет басшысының 2023 жылғы 1 қыркүйектегі «Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдары» атты Қазақстан халқына Жолдауын орындау мақсатында әзірленген заң жобалары 219 баптың – Несиені заңсыз алу немесе бюджеттік кредитті мақсатсыз пайдалануды қылмыстан айыруды, 234 баптың - Экономикалық контрабанда, 236 баптың - Кедендік баждарды, кедендік баждарды, салықтарды, арнайы, демпингке қарсы, өтемақы баждарын төлеуден жалтару және 241 баптың - Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің іскерлік мүдделер бойынша бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасын бұзу.

Сондай-ақ, Мемлекет басшысының мемлекеттік аппарат қызметін бюрократиясыздандыру туралы тапсырмасын орындау мақсатында «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу көзделген:

- қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі заңнаманың мақсаттары мен міндеттері, қағидаттары;

- уәкілетті органның міндеттері мен функциялары, құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ одан жекелеген нормаларды қажетсіз реттеуді алып тастау.

Республикалық адвокаттар алқасы бұған дейін экономикалық қылмыстарды декриминализациялау бойынша өз ұсыныстарын жолдаған болатын.

25 сәуірде адвокаттар алқасының тәртіптік комиссиясы Қызылорда облыстық адвокаттар алқасы Тәртіптік комиссиясының 02.07.2024 жылғы шешіміне адвокат Т.Г.-ға қатысты «қатаң сөгіс» түріндегі тәртіптік жаза қолдану туралы шағымын қанағаттандырудан бас тартты.

Өткен кезеңде РАА-ға түскен кіріс/шығыс хат-хабарлардың саны 84 хатты, сондай-ақ 53 шағым мен өтінішті құрады. Барлық сұраулар өңделуде.

РАА Төрағасы адвокаттармен, мемлекеттік органдардың өкілдерімен бірқатар кездесулер өткізді, сондай-ақ азаматтарды қабылдады.