Мемлекеттік құпияларға рұқсат етілу кезінде арнайы тексерудің теріс қорытынды /уақтылы іс жүргізбеу/әрекетсіздік бойынша ШАҒЫМ

Адвокаттың
мемлекеттік құпияларға рұқсат етілу кезінде арнайы тексерудің
 теріс қорытынды /уақтылы іс жүргізбеу/әрекетсіздік бойынша Ұлттық қауіпсіздік комитеті органының басшысына
шағымының үлгісі

________________________________
________________________________
Ұлттық қауіпсіздік Комитетінің
Департамент бастығына

(_______________адвокаттар алқасы)
______________________ адвокаттан
____________________ мүддесі үшін
_________________________ қаласы
тел.+7__________ e-mail:__________

мемлекеттік құпияларға рұқсат етілу кезінде арнайы тексерудің теріс қорытынды /уақтылы іс жүргізбеу/әрекетсіздік бойынша

ШАҒЫМ

___(сенім білдірушінің аты-жөні)__ білікті заң көмегін көрсетуге байланысты құпия мәліметтері бар іс бойынша __(күні)__ Әділет департаментіне __ (қала, облыс атауы)___ мемлекеттік құпияларға рұқсат беру туралы тиісті анықтаманы беру үшін қажетті құжаттарды тапсырдым.

Мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерге қол жеткізу үшін берілген тұлғаларға арнайы тексеру жүргізу функциялары ұлттық қауіпсіздік органдарына жүктелетіндіктен, Әділет департаменті аталған материалдарды __(қаланың, облыс атауы)__ ҚР ҰҚКД-не жолдады (бұдан әрі Департамент).

Алайда, тексеру іс-шараларының нәтижелері бойынша маған белгісіз себептермен құпия ақпаратқа рұқсат берілмеді/белгіленген айлық мерзім өткеннен кейін тексеру іс-шараларының нәтижелері әділет органына жіберілмеді.

«Мемлекеттік құпиялар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 30-бабында Қазақстан Республикасының азаматының мемлекеттік құпияларға қол жеткізуіне жол бермеу негіздерінің ерекше тізбесі (соның ішінде соттың адамды әрекетке қабілетсіз, шектеулі әрекетке қабілетсіз деп тану, қасақана қылмыс жасағаны үшін өтелмеген немесе алынбаған соттылығының болуы, құпия ақпаратты пайдаланатын жұмысқа медициналық қарсы көрсеткіштердің болуы, шет елде тұрақты тұруға немесе басқа мемлекетке тұрақты тұруға кету үшін құжаттарды ресімдеу,  тексеру шаралары нәтижесінде Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне қатер төндіретін іс-әрекеттерді анықтау, оның тексеру шараларынан жалтару және (немесе) оған өзі және жақын туыстары туралы жалған ақпарат беру деп белгіленген). Бұл негіздер менің ісімде жоқ.

«Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Заңның 33-бабының 3-тармағының 8) тармақшасына сәйкес қорғаушы немесе өкіл ретінде әрекет ететін адвокат, егер бұл анықтау, сотқа дейінгі тергеп-тексеру кезінде, сотта Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен қорғауды немесе өкілдік етуді жүзеге асыру үшін қажет болса, мемлекеттік құпияларды құрайтын, сондай-ақ әскери, коммерциялық , қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпиямен танысуға құқылы.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 13-бабының 3-тармағынан әркімнің білікті заң көмегін алуға құқығы және қылмыстық сот ісін жүргізудің барлық сатыларында адвокаттың (қорғаушының) көмегін пайдалану құқығы туындайды.

Білікті заң көмегін алу үшін адвокатты еркін таңдау мүмкіндігі «Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Заңда, Қылмыстық-процестік кодексінің нормаларында және халықаралық құқық нормаларында тікелей қарастырылған. Бұл мүмкіндік тікелей осы конституциялық құқықты қамтамасыз етуге бағытталған.

Конституцияның 16-бабының 3-тармағына сәйкес ұсталған, қамауға алынған, қылмыс жасады деп айыпталған әрбiр адам тиiсiнше ұсталған, қамауға алынған немесе айып тағылған кезден бастап адвокаттың (қорғаушының) көмегін пайдалануға құқылы. Адвокат таңдау мүмкіндігін белгілі бір уақытта мемлекеттік құпияларға қол жеткізе алатын адвокаттар тобына ғана шектеу, әрине, таңдау еркіндігін шектейді және осы конституциялық құқықты жүзеге асыруды қиындатады.

Ал Конституцияның 39-бабының 3-тармағына сәйкес, білікті заң көмегін алу құқығы ешбір жағдайда шектелмейді.

Конституцияның 14-бабының 1-тармағына сәйкес заң мен сот алдында барлығы тең. Жоғарыда аталған нормалар прокурорлар мен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің ұқсас құқықтарымен салыстырғанда адвокат құқықтарының теңдігінің конституциялық принципін бұзады, оларға қатысты мұндай шектеулер қолданылмайды.

Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің 14-бабының 3-тармағының b) тармақшасына сәйкес әрбір адам өзіне тағылған айыпты қарау кезінде өз таңдауы бойынша қорғаушымен сөйлесуге құқылы.

Осы тармақтың d) тармақшасына сәйкес әркiмнiң өзiнiң қатысуымен сотталуға және жеке өзi немесе өз таңдауы бойынша қорғаушы арқылы қорғауға құқығы бар.

Біріккен Ұлттар Ұйымының Қылмыстың алдын алу және құқық бұзушылармен қарым-қатынас жасау жөніндегі сегізінші Конгресі (Гавана, Куба, 1990 жылғы 27 тамыз – 7 қыркүйек) адвокаттардың рөлі туралы негізгі қағидаттардың (бұдан әрі – Негізгі қағидаттар) 1-тармағына сәйкес, әркімнің өз құқықтарын қорғауға және қылмыстық процестің барлық сатыларында оны қорғауға көмектесу үшін кез келген адвокатқа жүгінуге құқығы бар.

Негізгі принциптердің 5-тармағына сәйкес, үкіметтер құзырлы органдардың әрбір адамға қамауға алу немесе қамауға алу кезінде немесе қылмыстық құқық бұзушылық жасады деп айыпталған кезде өзі таңдаған адвокаттың көмегіне жүгіну құқығы туралы дереу хабарлауын қамтамасыз етеді.

Негізгі қағидаттардың b) тармақшасы 16-тармақ үкіметтер адвокаттардың өз клиенттерімен өз елінде және шетелде еркін жүруіне және консультация алуына кепілдік беретінін белгілейді.

Негізгі қағидаттардың 22-тармағына сәйкес, үкіметтер адвокаттар мен олардың клиенттері арасындағы кәсіби қарым-қатынастар барысындағы барлық байланыстар мен консультациялардың құпиялылығын мойындайды және қамтамасыз етеді.

Айыпталушының (күдіктінің) өз таңдауы бойынша адвокатты шақыруына кедергі жасау және таңдаған адвокатқа мемлекеттік құпияларды білуге ​​мүмкіндік бермеу азаматтың білікті заң көмегін алуға конституциялық құқығын және қорғаушыны өз бетінше таңдау құқығын заңсыз шектейді. Бұл конституциялық құқықтар Қазақстан Республикасы Конституциясының 39-бабының 3-бөлігінің талаптарына сәйкес ешбір жағдайда шектелуі мүмкін емес.

Бұл әрекеттер Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің 23-бабында бекітілген сот ісін жүргізудегі тараптардың бәсекелестігі мен теңдігі қағидасына қайшы келеді.

Қылмыстық-процестік кодексінің 68-бабының 1-бөлігіне сәйкес қорғаушы ретінде адвокатты күдікті, сондай-ақ күдіктінің атынан немесе оның келісімімен өзге де адамдар шақырады.

Қылмыстық-процестік кодекстің 68-бабының 8-бөлігіне сәйкес адвокат iске қорғаушы ретiнде адвокат куәлiгiн және қорғау (өкiлдiк) туралы жазбаша хабарламаны көрсеткен кезде енедi. Адвокаттың белгілі бір істі жүргізуге өкілеттілігін растайтын басқа құжаттарды талап етуге тыйым салынады.

Осылайша, Қылмыстық-процестік кодексі қорғаушыны қорғау үшін адвокаттан мемлекеттік құпияларға қол жеткізуді талап етуге тікелей тыйым салады.

Конституциямен және конституциялық заңдармен қатар Қазақстан Республикасының аумағында қылмыстық сот ісін жүргізу тәртібін айқындайтын Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде қылмыстық процесс жүргізетін органға «адвокаттың қылмыстық процеске қатысуына рұқсат беру», әсіресе мемлекеттік құпияларға қол жеткізу сияқты кез келген жағдайларды қолдану мүмкіндігі мүлде қарастырылмаған.

«Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Заңның 46-бабының 1 және 7-тармақтарына сәйкес адвокаттың нақты істі жүргізуге өкілеттігі адвокат куәлігімен және қорғау (өкілдік) туралы жазбаша хабарламамен расталады. Осы Заңға сәйкес клиенттің құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін басқа құжаттар талап етілмейді.

Осылайша, ____(сенім берушінің аты-жөні)___ конституциялық құқықтарын жүзеге асыруды іс жүзінде шектейтін мемлекеттік құпияларды қорғау бойынша қосымша талаптарды орындауыма қарамастан, арнайы тексеруден өту туралы теріс қорытынды/негізсіз кешіктіру қабылдау рәсімі менің іске дер кезінде қосылуыма және сенім берушіге білікті заң көмегін көрсетуіме кедергі келтіреді, бұл да сотқа дейінгі тергеп-тексеру/сот талқылауының мерзіміне теріс әсер етеді.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде,

өтінемін:

1. Қолданыстағы заңнама нормаларына нақты сілтемелерді көрсете отырып және растайтын құжаттарды қоса бере отырып, заңда белгіленген мерзімде әділет органына мені қабылдаудан бас тартудың негіздері түсіндірілсін.

2. Арнайы тексерудің қайталануын/арнайы тексерудің дереу аяқталуын және оның нәтижелерін Әділет департаментіне жіберуді қамтамасыз ету.

3. Осы бұзушылықтар фактісі бойынша кінәлі тұлғаларды жауапкершілікке тарта отырып, ішкі аудит жүргізілсін.

Қолданбалар:
1. Қызметтік куәліктің көшірмесі,
2. Қорғау(өкілдік) туралы хабарлама,
3. Әділет департаментіне ілеспе хаттың көшірмесі.

Адвокат ____________

"__" __________ 202__ ж.